ދައުލަތުން ބަދަލު ދޭންޖެހޭ ކަންކަމުގައި ޢަމަލުކުރާނެގޮތުގެ އުސޫލެއް ނުވަތަ ޤަވާއިދެއް އެކުލަވާލުމަށް އެންޓި-ކޮރަޕްޝަން ކޮމިޝަން (އޭސީސީ) އިން ދައުލަތަށް ލަފާދެއްވައިފިއެވެ. އޭސީސީން މި ލަފާދެއްވާފައިވަނީ، ދައުލަތުގެ މަޝްރޫޢުތަކުގައި ގެއްލުމުގެ ބަދަލު ދިނުމުގެ ނިޒާމުގެ ނަޒާހަތްތެރިކަމާއި ގުޅޭގޮތުން އެކުލަވާލި “ހުދު ކަރުދާސް”ގައެވެ.
އޭސީސީން އެކުލަވާލި މި ލަފާ ކަރުދާހުގައި ވަނީ، ބަދަލު ދިނުމަށް ވަކި އުސޫލެއް ނުވަތަ ގަވާއިދެއް އެއްވެސް މުއައްސަސާއަކުން ނުވަތަ ކޮމިޓީއަކުން ވެސް ހެދިފައިނުވާކަން ފާހަގަކޮށްފައެވެ. އަދި ޢަމަލު ކުރަމުންދާ ވަކި އުސޫލެއް ނެތުމުގެ ސަބަބުން، އެކި މައްސަލަތައް ނިންމުމުގައި ބަދަލުގެ ގޮތުގައި ދޭން ކަނޑައަޅާ އަދަދު ކަނޑައެޅުމުގައި އެއްހަމައެއް ގެންގުޅެވިފައި ނުވާކަމަށާއި، ހާމަކަންބޮޑު ދެފުށްފެންނަ ވާދަވެރި އުސޫލަކުން ކުރެވެން އޮންނަ ކަންކަން އެބީދައިން ނުކުރުމުގެ ސަބަބުން، ފަހުން އެކަމުގެ ސަބަބުން އުނދަގޫތަކާ ކުރިމަތިލާންޖެހޭކަމަށްވެސް އޭސީސީން ފާހަގަކުރެއެވެ.
އޭސީސީން ކުރިއަށްގެންދިޔަ ދިރާސާގައި ފާހަގަކޮށްފައިވާ މައްސަލަތަކުގެ ތެރޭގައި، ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށް ލަފާ އެރުވުމަށް އެކުލަވާލެވިފައިވާ ސެޓްލްމެންޓް ކޮމިޓީން މައްސަލަ ނިންމުމުގައި ޢަމަލުކުރާނެ ވަކި މިންގަނޑެއް ލިޔުމުން ނެތުން ހިމެނެއެވެ. އަދި ހަވާލުކުރެވޭ މަސައްކަތަކީ އެ ކުންފުންޏެއްގެ އިޚްތިޞާސްގައި ހިމެނޭ މަސައްކަތެއްކަން ޔަގީންކުރުމެއްނެތި މަސައްކަތް ހަވާލުކުރުމުން، މަޝްރޫޢުތައް ކުރިއަށް ނުގެންދެވި، އެއްބަސްވުން އުވާލުމުން، އެކަމުގެ ބަދަލަށް އެދޭ މައްސަލަވެސް އޭސީސީން ކުރިއަށްގެންދިޔަ ދިރާސާގައި ފާހަގަކޮށްފައިވެއެވެ. މީގެ އިތުރުންވެސް އެކި މައްސަލަތައް އޭސީސީން ފާހަގަކޮށްފައިވެއެވެ.
އެހެންކަމުން ދައުލަތުން ބަދަލު ދިނުމުގައި ދިމާވާ އެފަދަ މައްސަލަތައް ހައްލުކުރުމަށް ދައުލަތަށާއި، ސަރުކާރު ހިއްސާވާ ކުންފުނިތަކަށް ގިނަ ލަފާތަކެއް އޭސީސީން ވަނީ ދީފައެވެ. އެގޮތުން ގެއްލުމުގެ އަގު ކުރުމުގެ ގޮތުން ހަދަންޖެހޭ އެސެސްމެންޓް ހެދުމަށް ބޭނުންވާނެ ގައިޑްލައިނެއް ހަދާ އާންމުކުރުމަށް ލަފާދެއްވާފައިވެއެވެ. އަދި ދައުލަތުން އެކި ފަރުދުންނާއި އަދި އެކި ކުންފުނިތަކާއެކު ވެފައިވާ އެއްބަސްވުންތައް އުވާލާއިރު، ފުރިހަމަކުރަންޖެހޭ ކަންކަން ފުރިހަމަނުކޮށް އުވާލައިގެން ލިބޭ ގެއްލުމުގެ ބަދަލު، އެ އެއްބަސްވުން އުވާލި ފަރާތުން (ފަރުދީގޮތުން) ޒިންމާވާގޮތަށް ގަވާއިދު އެކުލަވާލުމަށާއި، ކޮންޓްރެކްޓް އުސޫލުން މަސައްކަތް ހަވާލު ކުރާއިރު، މަސައްކަތުގެ ނިސްބަތުން ސަބްސިޑީގެ ގޮތުގައި ދެވޭނެ މިންވަރާއި، ހަރުމުދާ، އަދި ލުއިތައް ކެޓަގަރައިޒްކޮށް، މި ކަމުގެ މައްޗަށް އުސޫލެއް އެކުލަވާލުމަށްވެސް އޭސީސީން ލަފާދެއްވާފައިވެއެވެ.
މީގެ އިތުރުން ދައުލަތުން އަދި ދައުލަތް ހިއްސާވާ ކުންފުނިތަކުން މަޝްރޫޢުތަކުގައި އެއްބަސްވުން ހަދާއިރު، ގެއްލުމެއް ލިބިދާނެކަމަށް އަންދާޒާކުރާ މާއްދާއެއް އޮތްކަން ކަށަވަރުކުރުމާއި، ދައުލަތުން އަދި ދައުލަތް ހިއްސާވާ ކުންފުނިތަކުން މަޝްރޫޢުތަކުގައި އެއްބަސްވުން ހަދާއިރު، ގެއްލުން ލިބިދާނެކަމަށް އަންދާޒާކޮށް، ވަކި މާއްދާއެއް އެއްބަސްވުމުގައި ބަޔާންކުރުން ލާޒިމް ކުރުން، އަދި އެއްބަސްވުމަކާ ޚިލާފު ވެގެން ލިބޭ ގެއްލުމުގެ ބަދަލު ނަގާދެވޭނީ، މި އަދަދާ އެއްވަރަށްކަން އެއްބަސްވުމުގައި ތަފްޞީލް ވެގެންވުމަށްވެސް ލަފާދެއްވާފައިވެއެވެ.
އަދި ދައުލަތުން އަދި ދައުލަތް ހިއްސާވާ ކުންފުނިތަކުން މަޝްރޫޢުތައް ހަވާލުކުރާ ކުންފުނިތައް ހޮވުމަށް ހުޅުވާލާ ބީލަމުގެ މަރުހަލާ ވީހާވެސް ދެފުށްފެންނަ ގޮތަކަށް އިންތިޒާމްކުރުމަށާއި، ދައުލަތުން މަޝްރޫޢުތައް ހަވާލުކުރާއިރު، މަސައްކަތުގެ ބާވަތާއި އަގަށް ބެލުމަށްފަހު، ކުންފުނީގެ ތަޖުރިބާގެ މިންވަރު ކަނޑައަޅާނެ މިންގަނޑެއް މާލިއްޔާތުގެ ގަވާއިދުގައި ހިމެނުމަށްވެސް އޭސީސީން ލަފާދެއްވާފައިވެއެވެ.